Kolagen - działanie, wpływ na zdrowie, źródła. Jaki kolagen wybrać? (2025)

Kolagen jest istotnym budulcem tkanek. Dzięki niemu skóra jest jędrna i gładka. Jednak im jesteśmy starsi, tym organizm produkuje go mniej. To sprawia, że na skórze zaczynają pojawiać się zmarszczki. Co warto wiedzieć o kolagenie? Jaka uzupełnić jego braki? W jakich pokarmach znajdziemy kolagen i który ze sposobów jego suplementacji jest najskuteczniejszy?

Kolagen – środek na zdrowie i na urodę | NiseriN / iStock

SPIS TREŚCI

• Co to jest kolagen?
• Kolagenoza – co to za choroba?
• Jakie aminokwasy znajdują się w kolagenie?
• Kolagen w jedzeniu ‒ gdzie go znajdziemy?
• Kolagen ‒ działanie
• Kolagen ‒ skutki uboczne
• Kolagen morski ‒ działanie i pozyskiwanie
• Który rodzaj kolagenu kupić?
• Płyn, proszek, tabletka ‒ którą wersję kolagenu wybrać?

Co to jest kolagen?

Kolagen jest częścią tkanki łącznej, spoiwem, łączącym komórki skóry, kości, chrząstek itp. Produkowany jest przez organizm. To białko składające się z łańcuchów aminokwasów, które stanowi aż 30% ludzkiego białka.

Każdy rodzaj kolagenu, a wyróżniamy około 30 rodzajów, pełni swoją konkretną funkcję. Co ciekawe, nazwa kolagen wywodzi się z języka greckiego, w którym to słowo „kolla” oznacza „klej". Jego wystarczająca ilość sprawia, że:

1. skóra jest gładka, dobrze napięta,
2. stawy funkcjonują bez dolegliwości bólowych,
3. naczynia krwionośne zachowują elastyczność, dzięki czemu utrzymuje się dobre krążenie krwi,
4. rany sprawnie się goją, złamane kości się zrastają.

Ubytki kolagenu są najbardziej widoczne na twarzy i szyi. Wówczas pojawiają się oznaki starzenia, takie jak zmarszczki i bruzdy. Skóra wtedy opada i wiotczeje, ponieważ wraz z utratą kolagenu traci elastyczność. Niedługo trzeba czekać na pobolewanie stawów i pogorszenie krążenia.

Utrata urody jest dotkliwa, zwłaszcza dla pań. Utrzymanie gładkiej skóry, pozbycie się zmarszczek jest możliwe dzięki zastosowaniu kolagenu do użytku zewnętrznego i wewnętrznego. Przez lata produkowany był kolagen z części zwierzęcych. Nie posiadał on jednak właściwości kolagenu ludzkiego.

Kolagenoza – co to za choroba?

Kolagenoza to nazwa obejmująca wiele chorób, będących skutkiem zapalenia tkanki łącznej. Pierwsze objawy to podwyższona temperatura, zmęczenie, utrata wagi.

Do tych chorób należą między innymi: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, zapalenia wielomięśniowe i skórno-mięśniowe. Zdiagnozowanie kolagenozy wymaga badań, a leczenie – leków przeciwzapalnych.

Jakie aminokwasy znajdują się w kolagenie?

Najważniejszymi aminokwasami znajdującymi się w kolagenie są:

1. glicyna ‒ dzięki niej możliwa jest synteza glukozy i kreatyny w organizmie. Składnik odgrywa istotną rolę w budowie czerwonych krwinek i transporcie aminokwasów do organizmu. Glicyna jest neuroprzekaźnikiem w układzie nerwowym. Dzięki niej proces degeneracji mięśni spowalnia a wydzielanie hormonu wzrostu przyspiesza. Oprócz tego jest ważną składową kolagenu i umożliwia poprawne funkcjonowanie gruczołowi krokowemu.
2. prolina ‒ jest jednym z głównych składników kolagenu i korzystnie wpływa na pracę stawów i naczyń krwionośnych. Odnawia także budowę włókien kolagenowych i w związku z tym sprawia, że skóra jest bardziej elastyczna i odporniejsza na promieniowanie UV. Prolina zawarta w kolagenie ma zdolność wiązania wody, dzięki której skóra szybciej się regeneruje i nawadnia. Obniża też poziom wolnych rodników w komórkach, regeneruje wątrobę i reguluje metabolizm komórkowy.
3. lizyna ‒ obecna w kolagenie lizyna opóźnia starzenie skóry wynikające ze zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. Jest również cennym składnikiem dla systemu immunologicznego i przeciwdziała chronicznemu zmęczeniu i wirusom wątroby. Im więcej w organizmie lizyny, tym organizm opóźnia rozwój zespołu AIDS.
4. glutamina ‒ jest jednym z najważniejszych aminokwasów występujących w organizmie. Mimo iż ludzki organizm wytwarza ją naturalnie, to możliwe jest również pozyskanie jej z żywności. Glutamina zawarta również w kolagenie sprawia, że łatwiej radzimy sobie z napięciami, lękiem i problemami z koncentracją. Co więcej, ma także korzystny wpływ na pracę układu odpornościowego.

Oprócz wyżej wymienionych substancji w kolagenie znajduje się również składnik o nazwie argina, nazywana również L-arginą. Rozpada się ona na tlenek azotu, będący istotnym elementem odpowiedzialnym na wzmocnienie układu odpornościowego. Oprócz tego podnosi także libido u mężczyzn.

Zobacz też co wpływa na libido i jak je podwyższyć

Kolagen w jedzeniu ‒ gdzie go znajdziemy?

Poziom kolagenu w organizmie w dużym stopniu zależy od stosowanej diety. Znajdziemy go jednak nie tylko w posiłkach, ale też i w różnych kosmetykach. Istnieje również specjalna kolagenowa dieta, którą zaleca się osobom cierpiącym na niedobór składnika.

Kolagen w jedzeniu obecny jest w produktach, takich jak:

1. żelatyna spożywcza,
2. kurze łapki,
3. chrząstki rekina,
4. podroby.

Warto jednak pamiętać, że powyższe produkty nie należą do najzdrowszych. Spożywanie ich w nadmiarze zawsze negatywnie wpływa na zdrowie. Szczególnie szkodliwe są produkty pochodzenia zwierzęcego o dużej zawartości tłuszczu, powodujące wzrost cholesterolu i wyniszczające układ krążenia.

Kolagen w pożywieniu jest wysoce potrzebny organizmowi. Gdy człowiek kończy trzydziesty rok życia, jego skóra zaczyna tracić właśnie ten składnik. Wówczas spowalnia także jego produkcja. By ograniczyć ten proces, należy spożywać:

1. witaminę C ‒ znacznie wzmacnia strukturę skóry, gdyż sprawia, że następuje wzrost produkcji kolagenu. Właściwości witaminy C sprawiają, że skóra staje się bardziej jędrna. Składnik znajdziemy m.in. w czerwonej papryce i słodkich ziemniakach.
2. witaminę E ‒ przeciwdziała sieciowaniu kolagenu, polegającym na wiązaniu się nawzajem włókien kolagenowych, które następnie sztywnieją. Witamina E spowalnia ten proces i sprawia, że skóra jest bardziej sprężysta. Składnik znajdziemy m.in. w orzechach, nasionach i olejach roślin.

Niemniej ważny jest sposób przyrządzania posiłków. Na diecie kolagenowej zaleca się, by zamiast grillowania, smażenia i opiekania wybierać gotowanie ‒ grillowanie i smażenie powodują wzrost poziomu AGE. Im więcej potraw będziemy przygotowywać z użyciem wody, tym lepiej. Warto zrezygnować ze spożywania rafinowanych węglowodanów i cukru. Świetnym uzupełnieniem zdrowej diety będzie korzystanie z kosmetyków zawierających kolagen.

Kolagen w pożywieniu znajdziemy także pokarmach zawierających koenzym Q10, do których zaliczają się rośliny strączkowe, ryby i kiełki pszenicy. Równie istotne, co spożywanie odpowiednich pokarmów, jest regularne nawadnianie organizmu. Zbyt mała ilość wody sprawi, że skóra będzie mniej elastyczna. Wielu dietetyków sugeruje, aby pić codziennie od 1,5 do 2 l wody niegazowanej.

Kolagen ‒ działanie

Dzięki niemu stawy są lepiej nawilżone, przez co ich proces degeneracji jest znacznie opóźniony. Niedobór kolagenu sprawia, że ścięgna i więzadła są sztywne, w efekcie czego dochodzi do powstania obrzęków. Wówczas żelowa struktura w torebce stawowej jest zbyt cienka, co powoduje ból podczas przemieszczania. Działanie kolagenu ma znaczny wpływ na:

1. układ krwionośny ‒ dzięki obecnej w nim prolinie ściany tętnic są oczyszczane z tłuszczu. Kolagen pomaga kontrolować ciśnienie krwi, rozszerza tętnice, rozluźnia komórki mięśniowe i naczynia krwionośne. Poprawia to jakość krążenia i jednocześnie minimalizuje ryzyko wystąpienia związanych z nim chorób.
2. układ trawienny ‒ składnik pomaga w regeneracji uszkodzonych ścian komórkowych i w rozkładzie białek. Są to objawy zachorowania na zespół nieszczelnego jelita, w wyniku którego do krwiobiegu przedostają się toksyny. Działanie kolagenu sprawia, że pojawiają się lecznicze aminokwasy. Co więcej, te aminokwasy są pomocne również w leczeniu refluksu i choroby Crohna.
3. metabolizm ‒ kolagen umożliwia przemianę glukozy w energię. Dzięki znajdującej się w kolagenie argininie metabolizm jest pobudzony do działania i tym samym łatwiej pozbyć się zbędnych kilogramów. Im większa masa mięśniowa, tym łatwiej utrzymać postawę wraz z upływem lat.

Kolagen ‒ skutki uboczne

Suplementacja kolagenu może spowodować wystąpienie reakcji alergicznych. Jednak pojawiają się one zazwyczaj u osób, które nie przestrzegają dozwolonych norm dawkowania ‒ przyjęte jest, by nie przekraczać porcji 4000 mg. W przypadku pojawienia się skutków ubocznych należy od razu zrezygnować z przyjmowania kolagenu, nawet jeśli nie przekraczamy wspomnianej normy.

Skutkami ubocznymi przyjmowania kolagenu, szczególnie tego w formie pitnej, bywa późniejsza nadwrażliwość organizmu na pewne składniki odżywcze. Niektóre osoby mogą także zacząć skarżyć się na ogólne osłabienie, bóle mięśni, stawów i problemy z wypróżnianiem. Innym skutkiem ubocznym przyjmowania kolagenu jest kwaśny oddech i nieprzyjemny posmak w ustach.

Kolagen morski ‒ działanie i pozyskiwanie

Składnik pozyskiwany jest ze skóry i łusek ryb morskich, takich jak: tuńczyk, rekin żarłacz czy dorsz. Działanie kolagenu morskiego sprawia, że cieszy się on największą renomą. Jest on wysoce przyswajalny i ma strukturę podobną do kolagenu ludzkiego. Cząsteczki substancji są mniejsze od pozostałych produktów tego typu, co sprawia, że o wiele łatwiej przedostają się do krwiobiegu. Co więcej, przedostaje się prawie 2 razy lepiej niż inne rodzaje takich białek.

Entuzjaści kolagenu morskiego cenią go nie tylko za działanie, ale i sposób pozyskiwania. Części ryb, z których powstaje, są ogólnie traktowane jako odpadki, więc żadne zwierzęta nie są w tym celu specjalnie zabijane. Jednak podczas wybierania preparatu warto zwrócić uwagę na pochodzenie kolagenu. Istnieją produkty wytwarzane z meduz i tilapii, czyli ryb słodkowodnych żyjących w Azji. Mimo iż technicznie są to wciąż kolageny morskie, to i tak ma gorszą jakość niż np. kolagen z tuńczyka.

Przeczytaj więcej na temat prozdrowotnych właściwości ryb morskich

Który rodzaj kolagenu kupić?

Na rynku suplementów diety znajdziemy kolageny:

1. rybi,
2. bydlęcy,
3. wieprzowy.

Najskuteczniejszy jest wspomniane wcześniej kolagen rybi. W odróżnieniu od bydlęcego i wieprzowego najgłębiej wnika w skórę. Kolejnymi istotnymi kryteriami doboru są typ i klasa kolagenu. Wśród nich wyróżniamy:

1. kolagen typu I ‒ jest najwartościowszy dla ludzkiego organizmu, gdyż stanowi 90% białek kolagenowych. Składnik ten buduje skórę, więzadła i jest niezbędny dla tkanki łącznej, której nadaje wytrzymałość. Kolagen typu I składa się z regularnych łańcuchów aminokwasowych. To sprawia, że jest najbardziej pożądanym tworzywem budulcowym.
2. kolagen typu II ‒ nadaje ścięgnom elastyczności. Od kolagenu typu II zależy jakość ich struktury. Niedobór znacznie ogranicza zakres ruchów. Stosowanie go jest zalecane zarówno dla osób mających problemy ze stawami, jak i osób, które chcą zwiększyć zakres ruchów.

Oprócz wyżej wymienionych kryteriów warto pamiętać, by wybierać suplementy zawierające także witaminę C i kwas hialuronowy, które będą dodatkowo stymulować produkcje kolagenu. Warto kupować suplementy od producentów godnych zaufania. Atestem jakości takich firm są różnego rodzaju certyfikaty i nagrody otrzymane np. podczas branżowych konkursów.

Osoby cierpiące na stawy i którym zależy, by poprawić jędrność skóry, powinny zawsze wybierać produkty klasy A, czyli zawierające wyłącznie czyste białko. Im mniej będzie w nich aromatów, barwników i konserwantów, tym lepiej.

Płyn, proszek, tabletka ‒ którą wersję kolagenu wybrać?

Najpopularniejszy wśród artystów, sportowców i wszelkich miłośników zdrowego odżywiania jest od dawna kolagen w wersji sproszkowanej. Często łączy się go z różnymi napojami i koktajlami, gdyż nie ma zapachu i smaku.

Drugi pod względem popularności jest kolagen w płynie. Zarówno pierwszy, jak i drugi produkt są najlepiej przyswajalne przez organizm ‒ wchłaniają się już przewodzie pokarmowym.

Preparaty w tabletkach przyswajają się nieco wolniej. Należy je zawsze popijać dużą ilością wody. Jeżeli wybierzemy ten rodzaj preparatu, zdecydujemy się na kolagen pozyskiwany z ryb morskich. Mogą go przyjmować również alergicy. Dodatkowo warto stosować także kremy zawierają kolagen. Dzięki nim zafundujemy skórze kompleksową kurację odmładzającą.

Kolagen Beauty Spowalnia procesy starzenia | Medonet

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

• Print Icon
• Mail Icon